اخبار

خبر

بازخوانی کشف نفت در ایران

به گزارش اويل نيوز، پنجم خرداد ماه ۱۲۸۷ شاید برای کمتر کسی خاطره ساز باشد، تاریخی که با اقتصاد، سیاست، فرهنگ و جامعه ایرانیان گره خورده است. این تاریخ اولین باری است که نفت در سرزمین ایران و در خاورمیانه کشف شد. ماده ای سیاه که مسبب فراز و نشیب های بسیاری در تاریخ صد و چند ساله خود در ایران و حتی در جهان بود. به همین مناسبت در سالروز اکتشاف نفت به بررسی تاریخچه ورود خارجی ها، پیشینه شهر مسجد سلیمان و شمایل این شهر پس از ۱۰۸ سال تولید نفت می پردازیم.


اوایل سال ۱۲۷۹ بود که ویلیام ناکس دارسی با مظفرالدین شاه قاجار وارد مذاکره برای اکتشاف نفت در ایران شد. هرچند که این قرارداد برای اکتشاف ۶۰ سال نفت در ایران منعقد شده بود، اما دولت بریتالیا سالیان سال پس از پایان قرارداد از ذخایر نفتی ایران بهره برداری کرد و سود فراوانی را از آن خود کرد. به گونه ای که به گفته مورخان، سودی که دولت بریتانیا پس از دارسی به جیب زد، بسیار بیشتر از میزان درآمد دارسی بود. دارسی بابت امتیاز اکتشاف در یک میلیون و دویست هزار کیلومتر از ایران مبلغ ۲۰ هزار پوند به شاه ایران داد و قرار شد با اکتشاف نفت ۱۶ درصد از درآمد نفت به خزانه شاه واریز شود و در ازای آن دارسی حق داشته ۶۰ سال نفت ایران را خارج کند. با موافقت شاه، جورج رینولدز که سرپرست تیم حفاری ناکس دارسی در ایران بود، به ایران وارد شد و سوم بهمن ماه ۱۲۸۶ فعالیت حفاری خود را در میدان نفتون (بعدها چاه شماره یک) در منطقه خرسان مسجدسلیمان آغاز کرد، البته پیش از این منطقه حفاری هایی در کیاسرخ کرمانشاه و ماماتحین به سمت هفت گل حفاری هایی را انجام دادند که به نتیجه نرسیده بود، هرچند که این مناطق بعدها با حفاری های عمیق تر منجر به تولید نفت شد.
 تیم دارسی پیش از ایران موازی با برخی شرکت های دیگر آمریکایی و اروپایی فعالیت های حفاری را در مناطق مختلف خاورمیانه انجام داده بودند که هیچ کدام نتیجه ای نداشت. هنوز چیزی از فعالیت حفاری در ایران نگذشته بود که دارسی به ورشکستگی نزدیک شد، چرا که تنها در سال ۱۹۸۳ نزدیک به ۵۰۰هزار پوند هزینه فعالیت های نفتی در خاورمیانه شده بود. به همین منظور دارسی «شرکت نفت برمه» را در این سرمایه گذاری شریک کرد و ۱۰۰ هزار پوند پول برای حفاری تزریق شد و فعالیت حفاری از سر گرفته شد.
با رسیدن به عمق هزار پایی دارسی از رینولدز خواست حفاری را متوقف کند و از ایران خارج شود، رینولدز که خود با دیدن چشمه های نفت در آن نقطه از کشف نفت مطمئن بود، بر خلاف دستور دارسی و با وجود شرایط سخت کار و فعالیت بدون پشتیبانی مالی، فعالیت را ادامه داد. روز پنجم خرداد ماه بود که غرش پمپ هایی که به واسطه بخار دل زمین را می شکافتند و به عمق زمین نفوذ می کردند متوقف شد و طلای سیاه فوران کرد و آسمان سیاه شد.
رینولدز و تیمش در عمق ۱۱۷۹ پایی یا ۳۶۰ متری به نفت رسید. ۵ خرداد ماه ۱۲۸۷ روزی بود که نفت از چاه شماره یک فوران کرد و نقطه عطفی برای صنعت نفت ایران و خاورمیانه شد. شدت این فوران به حدی بود که کارگران مجبور به حفر گودالی در نزدیکی دکل شدند تا نفت جاری شده را در آن ذخیره کنند، بعدها نفت ذخیره شده در این گودال برای تأمین انرژی حفاری چاه های شماره ۲،۳ و چند چاه دیگر مورد استفاده قرار گرفت.
تا قبل از اکتشاف نفت در منطقه مسجدسلیمان جز افراد بومی و نیروهای خارجی کسی در این منطقه سکنی نداشت. اما با کشف نفت مردم از سراسر کشور به دنبال کار به مسجدسلیمان آمدند. در آن زمان زندگی شهری به معنای کنونی در مسجد سلیمان وجود نداشت، اگر بگوییم این شهر نخستین شهر صنعتی ایران است، گزاف نگفتیم. وجود اولین چاه نفت خاورمیانه، اولین پالایشگاه نفت خاورمیانه، اولین کارخانه گوگردسازی، اولین کارخانه تولید برق و ... خود گواه بر این مدعاست. هم اکنون مسجدسلیمان در بخش صنعت یکی از قطب های صنعت ایران است. این شهر دارای کارخانجات صنعتی عظیمی از جمله کارخانه تولید سیمان کارون مسجدسلیمان، سد و نیروگاه مسجدسلیمان که در سال ۱۳۹۲ برای سومین سال پیاپی رتبه اول را در تولید برق کسب کرد.

شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان یکی از شرکت های تابعه مناطق نفت خیز جنوب است که گستردگی آن از ایذه تا ایلام و خرم‌آباد می‌رسد.

تازه ها و رویدادها

کانال تلگرام پیشرو واشر